NYU Finans Profesörü Bitcoin'in Başarılarını ve Önündeki Engelleri Açıklıyor
Alexander Geralis - 7 Ağustos 2017
New York Üniversitesi'nden finans profesörü Aswath Damodaran yazı ve videolarıyla Bitcoin ve dijital para piyasasını inceliyor. Bazıları kadar teknolojik açıdan iddiası bulunmamakla birlikte, kurumsal finansman ve hisse değerlemesindeki tecrübe ve bilgisi, ona ilginç bir bakış açısı kazandırmakta.
Bitcoin'in başarısı
Professor Damodaran şöyle diyor,
"Dijital paraların başarısı, aslen piyasada yaptıkları şey...Bitcoin yükselişe geçti ve piyasalar ona çok iyi karşılık verdi."
Bugün Bitcoin'in piyasa değeri yaklaşık 53 milyar dolar. Amazon veya Apple gibi şirketlerin piyasa değeri ile karşılaştırıldığında nispeten küçük olmasına rağmen, Professor Damodaran, bunun Bitcoin'in mütevazi başlangıcı göz önüne alındığında saygın bir rakkam olduğunu söylüyor.
Profesör Bitcoin'in özelliklerini şöyle anlatıyor:
- Merkezi olmayan doğrulama/teyitleşme
- Tam ve açık kayıtlar
- Neredeyse bozulması/yozlaşması imkansız bir sistem
Para birimi testi
Bir çok iktisatçı Bitcoin ve diğer dijital para birimlerini "para birimi testi"ne tabi tutmuşlardır. Para birimi; bir hesap birimi, bir değişim aracı ve bir değer deposudur. Damodaran bu tanıma katılıyor ancak para biriminin aslında bir süreklilik olduğunu iddia ediyor.
ABD Doları, İsviçre Frangı ve Venezüella Bolivar'ı; tümü para birimleri olsa da, makul bir şekilde birinin diğerlerinden daha iyi olduğu sonucuna varılabilir. Bir para biriminin "kalitesi" akışkandır ve zaman içinde değişebilir.
Profesör şunu savunuyor:
"Eğer "başarı"yı, piyasa değeri ve popüler ilgi artışı olarak tanımlarsanız, dijital para birimleri kesinlikle başarılı olmuştur."
Bununla birlikte, "Başarı"nın, uzun vadede, Bitcoin'in "iyi" bir para birimi haline gelip gelmeyeceğine bağlı olduğunu belirterek sözlerine nitelik katıyor.
Iyi para nedir
Professor Damodaran herhangi bir "mükemmel" para birimi olduğuna inanmıyor: altın değil, fiat para da, dijital para da değil. Altın, görev süresini küresel, saygın bir para birimi olarak sürdürürken, hem bir hesap birimi hem de bir değişim aracı olarak kullanımı zordur. Fiat para birimlerinin kalitesi, hükümetin onlara destek verdiği ölçüde değişir. Damodaran "... güven olmadan fiat para sadece kağıttır" diyor.
Dijital para için ise, oldukça fonksiyonel, değiştirilebilir, sonsuz bölünebilir ve sayılabilir olduğuna inanıyor. Bununla birlikte, dijital para değişim aracı olarak henüz yerleşmiş değil. Çok az sayıda perakendeci, ödeme için Bitcoin'i kabul etmektedir. Bitcoin'i kabul edenler, hemen fiat'a para alışverişi yapan aracılar üzerinden bunu yapıyorlar.
Bitcoin'in tekrar eden meşhur dalgalı seyri nedeniyle, parakendeciler fiyatları Bitcoin değil fakat dolar olarak etiketlere yazıyor. Yüksek oynaklık, yatırımcılar için cazip olsa da, genel kabul görmeyi cesaretlendirmiyor maalesef.
Benimsenme engelleri
Profesör Damodaran, dijital para işlemlerinin neden iyaygın olarak kabul edilmediği konusunda önemli sonuçlar çıkarıyor:
- Atalet: Dijital para birimleri halen yeni ve insanların finansal alışkanlıklarını değiştirmesi zaman alıyor. Kredi kartlarının yaygın olarak kabul görmesi neredeyse yirmi yıl aldı.
- Dalgalı Seyir: Al-sat'çılar için cazip, alış veriş ortamı için cazip değil.
- Rekabet: Yüzlerce şifreli para birimi var, rekabet ve karışıklık var.
Daha az al-sat, daha fazla işlem
Yatırımcı veya spekülatif menfaate bakılmaksızın, Damodaran makul argümanı şu şekilde ortaya koyuyor:
"İşlemler için asla kullanılmayan bir dijital para, uzun vadede hayatta kalamaz. Bu hikayenin sonu iyi bitmez. "
Professor Damodaran, bir para biriminin spekülatif potansiyeline odaklanmak yerine, volatilitenin azaltılması ve dijital para birimlerini sıradan işlemler için daha kullanışlı hale getiren özellikler eklenmesi üzerinde durulması gerektiğini düşünüyor.
Dijital para birimleri, spekülasyon ve ticaret nedeniyle meteorik olarak arttı. Bu motivasyon, sorunun bir parçası olabilir. Damodaran bunun, kısmen geliştiricilerin hatası olduğunu düşünüyor. Genel kabule odaklanmak yerine, işlemler üzerinde bir odak noktası olmalı.
